Ung thư là một trong những căn bệnh thế kỷ chiếm tỷ lệ tử vong cao. Có rất nhiều tác nhân gây ung thư, tất cả đều làm biến đổi và đột biến các tế bào trong cơ thể dẫn đến sự tăng sinh mất kiểm soát của các tế bào này. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin cơ bản nhất về cơ chế hình thành bệnh ung thư để giúp bạn hiểu hơn về căn bệnh quái ác này.
Cơ chế hình thành bệnh ung thư
- Cơ thể được cấu tạo bởi nhiều loại tế bào, các tế bào phát triển và phân chia một cách có kiểm soát, các tế bào được “chết” theo chương trình đã được lập sẵn (quá trình Apoptosis) và thay vào là các tế bào mới khỏe mạnh để duy trì các chức năng của cơ thể.
- Các tác nhân gây đột biến như hóa chất độc hại, tia phóng xạ, các virus ung thư làm cho các tế bào bình thường bị đột biến gen hoặc NST, nên tế bào mất khả năng kiểm soát sự phân chia và liên kết tế bào. Vật liệu di truyền (AND) của một tế bào bị thay đổi hoặc hư hỏng, làm tăng sinh vô tổ chức các tế bào “lỗi”- tế bào ung thư. Các tế bào ung thư này không chết đi theo chương trình được lập trình sẵn (quá trình Apoptosis) như các tế bào bình thường mà tiếp tục tăng sinh và nhân lên mất kiểm soát. Các tế bào này có thể tạo thành một khối lớn gọi là khối u.
- Không phải khối u nào cũng là ung thư. Các khối u không lây lan ra các phần khác của cơ thể là khối u lành tính- không phải ung thư. Các khối u lành tính được cắt bỏ, và đa số sẽ không quay trở lại. Các khối u có khả năng di căn sang các phần khác gọi là u ác tính, được gọi là ung thư.
- Cơ chế gây bệnh ung thư do đột biến gen làm mất kiểm soát chu kì tế bào. Cơ thể có 2 nhóm gen kiểm soát chu kì tế bào là: Nhóm gen quy định yếu tố sinh trưởng và nhóm gen ức chế khối u. Ở các tế bào bình thường, 2 nhóm gen này hoạt động nhịp nhàng và hài hòa với nhau. Tuy nhiên, khi có đột biến, cơ chế hoạt động này bị phá hủy
Các giai đoạn phát triển của bệnh ung thư
Giai đoạn khởi phát
Bắt đầu từ khi tế bào gốc tiếp xúc với các tác nhân gây đột biến. Quá trình này diễn ra rất nhanh, hoàn thành trong một vài giây và không thay đổi được.
Trong cuộc đời, con người có rất nhiều tế bào cơ thể trải qua giai đoạn này, nhưng không phải tế bào nào cũng phát sinh bệnh. Đa số các tế bào khởi phát hoặc là không tiến triển hoặc là chết đi, hoặc bị hệ miễn dịch của cơ thể vô hiệu hóa.
Giai đoạn tăng trưởng, thúc đẩy, chuyển biển
Ở giai đoạn này các tế bào ung thư còn ở mức độ nhỏ, cư trú ở một mô nào đó trong cơ thể.
Giai đoạn lan tràn
Giai đoạn này có thể kéo dài vài tháng hoặc vài năm. Các khối u tăng sinh, gia tăng có thể từ 100 đến 1 triệu tế bào.Tuy nhiên khối u trong giai đoạn này cón quá nhỏ để phát hiện bằng phương pháp phân tích được.
Giai đoạn tiến triển – xâm lấn – di căn
Giai đoạn này là sự tăng lên kích thước của khối u. Đây là giai đoạn khối u phát triển nhanh. Trong giai đoạn này các tế bào ung thư không chỉ phát triển ở cơ quan đầu tiên xuất hiện, mà còn xâm lấn, di căn sang khác mô, tổ chức khác của cơ thể.
Bệnh ung thư là một trong những căn bệnh nguy hiểm, nắm được cơ chế bệnh sinh của ung thư giúp chúng ta có phương pháp phòng ngừa bệnh ngay từ giai đoạn khởi phát bằng cách: tránh xa các tác nhân gây hại, nâng cao hệ miễn dịch của cơ thể…