Trong vài năm gần đây, việc xây dựng các trung tâm thương mại (TTTM) đã trở thành một xu thế phổ biến tại nhiều thành phố lớn không chỉ ở Việt Nam mà còn trên khắp thế giới. Sự phát triển ồ ạt của các TTTM không chỉ phản ánh nhu cầu mua sắm và giải trí ngày càng tăng của người dân, mà còn là dấu hiệu cho thấy sự phát triển kinh tế mạnh mẽ. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng về kinh tế và xã hội, tình trạng bội thực trung tâm thương mại đang gây ra nhiều hệ lụy không nhỏ. Từ vấn đề cạnh tranh khốc liệt giữa các TTTM, tình trạng không gian thương mại bị bỏ trống, cho đến những ảnh hưởng tiêu cực đến giao thông và môi trường, tất cả đều đặt ra câu hỏi về sự bền vững của xu hướng này. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá sự bùng nổ của các TTTM và những hệ quả mà nó mang lại cho đời sống kinh tế, xã hội.
Sự bùng nổ của các trung tâm thương mại (TTTM)
Trong thập kỷ qua, không chỉ riêng Việt Nam mà nhiều thành phố lớn trên khắp thế giới đã chứng kiến sự bùng nổ về số lượng trung tâm thương mại (TTTM). Sự phát triển mạnh mẽ này không chỉ phản ánh nhu cầu mua sắm, giải trí ngày càng tăng của người dân mà còn là minh chứng cho sự phát triển kinh tế và đô thị hóa nhanh chóng. Tuy nhiên, hiện tượng “bội thực trung tâm thương mại” đã xuất hiện, kéo theo đó là nhiều hệ lụy đáng lo ngại.
Nguyên nhân chính của sự bùng nổ này bắt nguồn từ việc thu nhập và mức sống của người dân được nâng cao, dẫn đến nhu cầu tiêu dùng và giải trí tăng mạnh. Nhận thấy tiềm năng lợi nhuận khổng lồ, các nhà đầu tư bất động sản đã đổ xô xây dựng hàng loạt khu TTTM với quy mô lớn và thiết kế hiện đại. Các TTTM không chỉ là nơi tập trung vào mua sắm mà còn tích hợp nhiều dịch vụ khác như ẩm thực, giải trí, hay thậm chí là văn phòng làm việc, trung tâm dạy học,… Điều này đã tạo ra những “thành phố thu nhỏ” phục vụ mọi nhu cầu của khách hàng.
Tính đến năm 2023, số lượng trung tâm thương mại (TTTM) tại Việt Nam đã tăng mạnh, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM. Tại TP.HCM – thành phố có số lượng TTTM nhiều nhất cả nước với khoảng hơn 50 TTTM lớn và nhỏ, quy tụ các TTTM nổi bật như Vincom Center, Crescent Mall, Aeon Mall,… Xếp vị trí thứ 2 là Hà Nội với hơn 40 TTTM lớn nhỏ khác nhau. Tại đây có các TTTM nổi bật bao gồm Vincom Mega Mall Royal City, Lotte Center, Aeon Mall Long Biên,…Các tỉnh, thành phố lớn khác như Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ cũng có sự phát triển mạnh mẽ của các TTTM. Bên cạnh đó, các chuỗi TTTM lớn như Vincom, Aeon Mall, Lotte Mart, Big C đều đang mở rộng mạng lưới khắp cả nước và Vincom Retail hiện là nhà phát triển TTTM lớn nhất Việt Nam với hơn 80 TTTM trên toàn quốc.
Sự xuất hiện của các TTTM đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo công ăn việc làm cho người dân và thu hút đầu tư trong lẫn ngoài nước. Bên cạnh đó, hiện tượng này còn giúp nâng cao chất lượng cuộc sống khi cung cấp cho người dân nhiều lựa chọn mua sắm, vui chơi giải trí, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng cao của người tiêu dùng. Hơn thế nữa, các TTTM đã làm thay đổi thói quen của người tiêu dùng khi khuyến khích người dân mua sắm hiện đại, văn minh và chuyên nghiệp hơn.
Hệ luỵ của hiện tượng “Bội thực trung tâm thương mại”
Tuy nhiên, cũng từ đây mà hiện tượng bội thực trung tâm thương mại đã bắt đầu lộ rõ. Khi số lượng TTTM vượt quá nhu cầu thực tế của thị trường, nhiều trung tâm mới xây dựng rơi vào tình trạng vắng khách, phải đối mặt với khó khăn trong việc duy trì hoạt động. Các TTTM cũ thì chịu áp lực cạnh tranh khốc liệt, doanh thu giảm sút, nhiều gian hàng bị bỏ trống, và cuối cùng là khả năng phá sản. Từ đây mà các nhà đầu tư bất động sản và quản lý TTTM có thể phải đối mặt với rủi ro tài chính lớn nếu không thu hút được lượng khách hàng và người thuê gian hàng đủ để duy trì hoạt động.
Hơn nữa, bội thực trung tâm thương mại còn gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho quy hoạch đô thị và môi trường. Sự tập trung quá nhiều TTTM trong một khu vực có thể dẫn đến tình trạng ùn tắc giao thông, gia tăng ô nhiễm không khí và tiếng ồn, ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người dân. Ngoài ra, việc xây dựng liên tục các TTTM đòi hỏi nguồn tài nguyên đất đai lớn, ảnh hưởng đến quỹ đất dành cho các mục đích công cộng khác như công viên, khu vui chơi, và các không gian xanh cần thiết cho một môi trường sống lành mạnh.
Hiện tượng bội thực trung tâm thương mại còn gây ra những hệ luỵ liên quan đến biến đổi cơ cấu kinh doanh và sự phát triển kinh tế không đồng đều trong khu vực. Sự gia tăng quá mức TTTM có thể làm thay đổi cơ cấu kinh doanh địa phương, ảnh hưởng tiêu cực đến các cửa hàng tạp hoá nhỏ lẻ (hình thức kinh doanh truyền thống tại Việt Nam) và gia đình kinh doanh truyền thống vốn không thể cạnh tranh về giá cũng như là quy mô. Hay sự tập trung quá nhiều TTTM tại một số khu vực có thể dẫn đến sự mất cân bằng phát triển đô thị, làm suy giảm sự đa dạng của các loại hình kinh doanh và dịch vụ khác.
Để đối phó với tình trạng bội thực trung tâm thương mại, các nhà quản lý đô thị và các nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng trong việc quy hoạch và xây dựng. Cần có những nghiên cứu thị trường sâu rộng để đánh giá nhu cầu thực tế của người dân, tránh tình trạng phát triển quá mức. Bên cạnh đó, việc tạo ra các TTTM với mô hình kinh doanh đa dạng, thân thiện với môi trường và tích hợp nhiều tiện ích công cộng cũng là hướng đi cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững.
Trong bối cảnh hiện nay, việc nhận thức và xử lý vấn đề bội thực trung tâm thương mại là rất quan trọng. Chỉ có như vậy, các TTTM mới thực sự phát huy được vai trò của mình trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, đồng thời góp phần phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường đô thị.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Nội dung của bài viết “Bội Thực Trung Tâm Thương Mại: Sự Bùng Nổ và Những Hệ Luỵ” được tổng hợp từ nhiều nguồn thông tin công khai và nhằm mục đích cung cấp thông tin chung về tình trạng phát triển cũng như các hệ lụy liên quan đến bội thực trung tâm thương mại. Mọi thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo và không nên được xem là lời khuyên chuyên môn, tài chính, hoặc pháp lý. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về bất kỳ quyết định nào được đưa ra dựa trên thông tin từ bài viết này. Quý Độc giả nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia hoặc các nguồn tư vấn chuyên môn phù hợp trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào liên quan đến việc đầu tư, phát triển, hoặc quản lý trung tâm thương mại. Ngoài ra, tình hình thực tế có thể thay đổi và các thông tin trong bài viết có thể không còn chính xác hoặc đầy đủ sau một thời gian. Chúng tôi không cam kết cập nhật bài viết này để phản ánh những thay đổi mới nhất trong lĩnh vực này.