Khái niệm quỹ đất là gì đã không còn quá xa lạ đối với những người có kinh nghiệm trong ngành bất động sản. Đây là một yếu tố được tìm hiểu, cân nhắc để đưa ra những quyết định cho các giao dịch quan trọng.
Khái niệm quỹ đất Quỹ đất là gì?
Đây là khái niệm thể hiện cho diện tích đất hiện tại của một đơn vị hoặc một địa phương nào đó. Quỹ đất bao gồm tất cả những loại hình đất đai được cơ quan nhà nước có thẩm quyền, các ban ngành, tổ chức quản lý.
Mục đích sử dụng của quỹ đất
Quỹ đất có thể được sử dụng phục vụ cho mục đích xây dựng nhà ở, bệnh viện, trường học, công ty, khu công nghiệp, khu nghỉ dưỡng, … Các đối tượng có nhu cầu sử dụng được phân chia đất cần phải sử dụng đất đúng mục đích và tuân thủ đủ các điều kiện trong luật đất đai.
Luật đất đai là gì? Luật đất đai là một hệ thống các quy định pháp luật liên quan đến việc quản lý, sử dụng và sở hữu đất đai trong một quốc gia. Luật này được ban hành nhằm mục đích điều chỉnh các mối quan hệ pháp lý phát sinh từ việc sử dụng đất đai, bảo vệ quyền lợi của người sử dụng đất, đồng thời đảm bảo việc sử dụng đất đai hiệu quả và bền vững.
Nếu người sử dụng đất muốn trồng trọt trên diện tích đất đã được phân bổ thì cần căn cứ đến tính chất của nhóm đất đó và kế hoạch của địa phương về việc sử dụng đất hằng năm đã được phê duyệt. Nếu quỹ đất vẫn còn thừa sau khi phân bổ thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành hội họp, rà soát và đưa ra các thống kê và tiếp tục phân chia cho những đối tượng còn lại đang có nhu cầu.
Theo quy định của pháp luật, hiện nay quỹ đất được phân chia thành nhiều loại quỹ đất khác nhau dựa vào những tiêu chí riêng biệt. Tuy nhiên, trong đó đất quỹ 1 và đất quỹ 2 là 2 loại được nhiều người quan tâm.
Đất quỹ 1 là gì, đất quỹ 2 là gì là những từ khóa được nhiều người tìm kiếm để tìm hiểu thông tin. Tuy nhiên, các văn bản pháp luật chưa có quy định cụ thể về các loại đất quỹ này mà người dân có thể hiểu đơn giản đây là những nhóm đất chưa sử dụng.
Ngoài ra, còn có 2 loại quỹ đất phổ biến được nhiều người nhắc tới đó là quỹ đất công và quỹ đất sạch.
Quỹ đất công được hiểu là diện tích đất thuộc quyền sở hữu của toàn dân được Nhà nước đại diện sở hữu.
Vậy quỹ đất sạch là gì? Đây được hiểu là phần diện tích đất đã nằm trong diện đất thu hồi, bồi thường hoặc hỗ trợ tái định cư do Nhà nước tăng thêm.
Vai trò của Quỹ phát triển đất
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 111 Luật đất đai 2013, quỹ phát triển đất được định nghĩa như sau:
“Quỹ phát triển đất của địa phương do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thành lập hoặc ủy thác cho Quỹ đầu tư phát triển, quỹ tài chính khác của địa phương để ứng vốn cho việc bồi thường, giải phóng mặt bằng và tạo quỹ đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.”
Quỹ phát triển đất có nhiều vai trò quan trọng. Quỹ ứng vốn cho Tổ chức phát triển quỹ đất và các tổ chức khác nhằm thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng; vai trò trong việc tạo quỹ đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của địa phương đã được cơ quan chức năng có thẩm quyền phê duyệt.
UBND cấp tỉnh là đơn vị đưa ra quyết định thành lập hoặc điều chỉnh vai trò và nhiệm vụ của Quỹ phát triển đất đã được thành lập. Ngoài ra, UBND tỉnh có trách nhiệm quyết định cơ cấu tổ chức, nguồn vốn và cơ chế hoạt động của Quỹ phát triển đất để đạt được sự phù hợp với tình trạng thực tế tại địa phương.
Nếu địa phương không thành lập Quỹ phát triển đất hoạt động độc lập thì ủy thác cho Quỹ đầu tư phát triển hoặc các quỹ tài chính khác của địa phương đó.
Song song với Quỹ phát triển đất còn có trung tâm phát triển đất. Vậy trung tâm phát triển đất là gì cũng là câu hỏi được nhiều người thắc mắc. Đây là đơn vị trực thuộc Sở Tài nguyên và môi trường có trách nhiệm thực hiện các chức năng liên quan đến tạo lập, phát triển, quản lý, khai thác quỹ đất.
Quyền quản lý quỹ đất
Căn cứ Khoản 2, Điều 5, Nghị định 43/2014, các quy định về tổ chức phát triển quỹ đất được thể hiện như sau:
Đây là đơn vị được thành lập và tổ chức theo quy định thành lập của pháp luật. Tổ chức phát triển quỹ đất là đơn vị công, có tư cách pháp nhân, có trụ sở riêng, có con dấu riêng và được phép mở tài khoản để hoạt động theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, tổ chức này còn có thể điều phối thành lập chi nhánh tại các quận, huyện, thị xã, thành phố.
Quỹ đất nằm trong trung tâm phát triển quỹ đất do sở tài nguyên và môi trường quản lý và phân chia về từng vùng xã, huyện, tỉnh, thành phố,… Sử dụng quỹ đất cần phải tuân thủ các nguyên tắc về khai thác và quản lý, sử dụng một cách hợp lý nhằm góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của từng địa phương.
Các nguyên tắc trong quản lý quỹ đất
Như đã đề cập ở trên, việc quản lý và sử dụng quỹ đất cần đáp ứng những nguyên tắc, quy định do Nhà nước ban hành để đảm bảo sử dụng và phát triển quỹ đất hợp lý và hiệu quả. Dưới đây là một số nguyên tắc cơ bản trong quản lý quỹ đất:
Đảm bảo sự thống nhất và công bằng trong quản lý và sử dụng
Đất đai là tài sản của toàn dân sở hữu và do Nhà nước đại diện làm chủ sở hữu và quản lý. Vì vậy, quỹ đất được hiểu là một loại tài sản chung, mọi người dân đều có quyền sử dụng nhưng phải có nghĩa vụ gìn giữ và phát triển quỹ đất. Nước ta nghiêm cấm hành vi xâm chiếm hoặc chiếm đoạt tài sản chung thành tài sản riêng của bất kỳ đối tượng nào để đảm bảo tính công bằng trong việc sử dụng quỹ đất. Nhà nước có thẩm quyền đại diện hợp pháp tối cao, chỉnh sửa quy định pháp luật về đất đai.
Quản lý kết hợp quyền sử dụng và sở hữu
Quyền sở hữu được hiểu bao hàm 3 quyền cơ bản gồm quyền chiếm hữu, quyền định đoạt và quyền sử dụng. Trong đó, cá nhân hoặc tổ chức có quyền sử dụng có thể khai thác và hưởng lợi ích từ việc khai thác quỹ đất mang lại. Các cơ quan Nhà nước không sử dụng quỹ đất sẽ tiến hành việc thu thuế theo hằng năm bao gồm phí sử dụng đất, thuế thu nhập các nhân và thuế giá trị gia tăng.
Lợi ích cá nhân cần dung hòa với lợi ích chung
Việc phân bổ quỹ đất cần đặt yếu tố đảm bảo thực hiện tất cả những lợi ích cần thiết của người sử dụng lên hàng đầu. Tuy vậy, đất đai có bản chất là tài sản chung nên mục đích sử dụng của cá nhân hoặc tổ chức riêng lẻ cần phải dung hòa với lợi ích của xã hội, không vì lợi ích của cá nhân hoặc một nhóm tập thể mà gây ảnh hưởng đến lợi ích chung của xã hội.
Đảm bảo tính hiệu quả trong quản lý quỹ đất
Trước tình hình dân số ngày càng tăng, các công trình xuất hiện ngày càng nhiều đặc biệt tại các thành phố lớn, quỹ đất đang có xu hướng ngày càng giảm dần. Việc này sẽ gây ra một số ảnh hưởng đến lợi ích của các thế hệ trong tương lai. Để đảm bảo tính tiết kiệm và sử dụng quỹ đất hiệu quả, Nhà nước luôn có những chủ trương và những quy định khuyến khích nhằm mục đích để việc sử dụng quỹ đất diễn ra có hiệu quả.
Quản lý và sử dụng quỹ đất
Phải tuân thủ những nguyên tắc nhất định Trên thực tế, quỹ đất là một yếu tố quan trọng tác động đến thị trường bất động sản tại khu vực và địa phương. Những nơi có quỹ đất hạn hẹp nhưng nhu cầu sở hữu nhà đất cao thì giá trị bất động sản tại đó có thể cao do quy luật cung cầu. Tuy vậy, đa số các sản phẩm nhà đất tại những khu vực này sẽ có tính thanh khoản khá cao, rất phù hợp để đầu tư.